Propozycje układowe to forma restrukturyzacji zobowiązań przedsiębiorstwa. Ustawa pozostawia pełną dowolność – w graniach swobody umów i przy braku pokrzywdzenia wierzycieli – w zakresie ich formułowania dlatego tak istotne jest skorzystanie na tym etapie z pomocy doradcy restrukturyzacyjnego. Zasadniczo propozycje układowe mogą przewidywać np. umorzenie całości lub części zobowiązań, odroczenie terminów płatności, rozłożenie na raty, konwersję wierzytelności na udziału czy też zmiany zabezpieczeń. Co istotne propozycje układowe mogą być zróżnicowane w tym znaczeniu, że mogą przewidywać podział wierzycieli na grupy interesu.
1) umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu;
2) może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem
Nad prawidłowością postępowania czuwa nadzorca układu z którym należy zawrzeć odpowiednią umowę. Wspiera on restrukturyzowany przedmiot w negocjacjach z wierzycielami, ustaleniu propozycji układowych, przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego a w przypadku zawarcia układu z wierzycielami składa do sądu wniosek o jego zatwierdzenie.
Ważnym dla całego postępowania jest ustalenie dnia układowego, według którego określa się, którzy wierzyciele będą objęci układem, jakie będą ich uprawnienia do głosowania oraz skutki przyjętego układu dla dłużnika i wierzycieli.
Wierzytelności powstałe po dniu układowym nie są objęte układem.
Po sporządzeniu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego nadzorca układu może dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego.
Następnie wierzyciele głosują odnośnie układu, a w przypadku jego przyjęcia nadzorca składa do sądu wniosek o zatwierdzenie układu.
Przyspieszone postępowanie układowe:
1) umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie;
2) może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Postępowanie inicjowane jest na wniosek: wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego. W przeciwieństwie do postępowania o zatwierdzenie układu jest to pierwsze postępowanie restrukturyzacyjne w całości sądowe. To znaczy, że dla otwarcia tego postępowania nie wystarczy zawarcie umowy z nadzorcą układu ale konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku do sądu.
Z uwagi na treść wniosku i wymaganych prawem załączników warto skonsultować ten ruch z doradcą restrukturyzacyjnym.
Otwarcie postępowania następuje na podstawie postanowienia sądu. Postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego oraz informację o prawomocności tego postanowienia obwieszcza się do publicznej wiadomości.
Po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego dłużnik udziela sędziemu-komisarzowi i nadzorcy sądowemu wszelkich potrzebnych wyjaśnień, udostępnia dokumenty dotyczące jego przedsiębiorstwa i majątku oraz umożliwia nadzorcy sądowemu zapoznanie się z przedsiębiorstwem dłużnika, w szczególności z jego księgami rachunkowymi. Otwarcie postępowania wiąże się również z ograniczeniem uprawnień dłużnika w zakresie zarządu swoim majątkiem. Zasadniczo oznacza to, że do dokonania określonych czynności wymagana będzie zgoda nadzorcy sądowego, rady wierzycieli lub sędziego-komisarza.
W skrajnych przypadkach sąd może z nawet całkowicie pozbawić dłużnika zarządu majątkiem. Decyzja taka zapadnie jeżeli:
1) dłużnik, chociażby nieumyślnie, naruszył prawo w zakresie sprawowania zarządu, czego skutkiem było pokrzywdzenie wierzycieli lub możliwość takiego pokrzywdzenia w przyszłości;
2) oczywiste jest, że sposób sprawowania zarządu nie daje gwarancji wykonania układu lub dla dłużnika ustanowiono kuratora;
3) dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza lub nadzorcy sądowego, w szczególności nie złożył w wyznaczonym przez sędziego-komisarza terminie propozycji układowych zgodnych z prawem.
Rzadko zdarza się aby do pozbawienia dłużnika zarządu doszło już w przypadku otwarcia postępowania. Najczęściej jeśli już to dochodzi do tego w toku postępowania na podstawie okoliczności, które ujawnią się dopiero w jego przebiegu. Aby uniknąć takich konsekwencji konieczne są lojalna współpraca z nadzorcą sądowym oraz korzystanie z bieżących porad doradcy restrukturyzacyjnego.
Otwarcie przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego to szansa na drugi oddech dla przedsiębiorstwa. Wynika to z faktu, że zobowiązania powstałe przed jego otwarciem mogą być zaspokojone jedynie w toku układu. Nie można prowadzić co do nich egzekucji. Nie jest również możliwe wypowiedzenie strategicznych umów przedsiębiorca (np. najmów, dzierżaw, leasingów etc.). W postępowaniu tym na przedsiębiorcy spoczywa jednak również szereg obowiązków, do najistotniejszych z nich zaliczyć można obowiązki informacyjne wobec sądu i nadzorcy sądowego, obowiązek bieżącego realizowania zobowiązań powstałych po otwarciu postępowania i kosztów tego postępowania, a także przygotowanie wspólnie z nadzorcą układu planu restrukturyzacyjnego.
Gdy nadzorca z przedsiębiorcą sporządzą już plan restrukturyzacyjny, spis wierzytelności i spis wierzytelności spornych sędzia-komisarz wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem.
Układ to sposób restrukturyzacji zobowiązań przedsiębiorcy.
